Sadakat primi nedir, sorusu son günlerse en çok merak edilen konular arasında yer alıyor. Peki, Sadakat primi nedir?
PRİM NEDİR?
“Prim” kelimesi, Türkçede en yaygın olarak iki farklı alanda kullanılan ve farklı anlamlara gelen bir terimdir:
1. Sigorta Primleri (En Yaygın Anlamı):
? Tanım : Sigorta şirketine, sigorta ettiren (müşteri) tarafından ödenen ücrettir. Sigorta sözleşmesinin devam etmesi ve sigorta şirketinin taahhüt ettiği riskleri (kaza, hastalık, hırsızlık, ölüm vb.) üstlenmesi karşılığında yapılan ödemedir.
? Özellikleri :
? Karşılığı : Sigorta şirketinin sağladığı güvence ve risk üstlenmesidir.
? Türleri: Tek prim (toplu ödeme), yıllık prim, aylık prim, dönemsel prim gibi farklı ödeme şekilleri olabilir.
? Belirleyici Faktörler: Sigorta yapılacak şeyin değeri (örneğin arabanın fiyatı), risk düzeyi (örneğin sürücünün yaşı ve kaza geçmişi), teminat kapsamı (sigortanın neyi ne kadar kapsadığı), sigorta süresi gibi faktörlere göre hesaplanır.
? Zorunluluk : Zorunlu sigortalarda (trafik sigortası gibi) prim ödemek kanuni bir zorunluluktur. Diğer sigortalarda ise sözleşme gereğidir.
? Örnekler : “Araba sigortası primimi her ay ödüyorum.”, “Sağlık sigortası primleri bu yıl arttı.”
2. İş Hukuku / Çalışma Hayatında Prim (Ek Ödeme):
? Tanım : İşçiye, normal ücretine (maaşına) ek olarak, belirli koşulların sağlanması karşılığında ödenen ek ücrettir. Bir tür teşvik, ödül veya tazminat niteliğindedir.
? Türleri ve Örnekleri:
? Fazla Mesai Primi: Normal çalışma saatlerinin dışında çalışılan saatler için ödenen ek ücret (yasal zorunluluktur).
? Yıllık İkramiye / İkramiye Primi: Genellikle yıl sonunda veya belirli dönemlerde, şirket performansına ve/veya bireysel performansa bağlı olarak ödenen ek ödeme.
? Performans Primi / Verimlilik Primi: Belirlenen hedeflerin (satış, üretim, kalite vb.) aşılması durumunda ödenen ek ödeme.
? Haberleşme Primi: Cep telefonu, internet gibi haberleşme giderlerini karşılamak için verilen ek ödeme.
? Yemek Primi / Yol Primi: Yemek veya ulaşım masraflarına katkı için verilen ek ödeme.
? Risk Primi: Tehlikeli veya zor şartlarda çalışan işçilere ödenen ek ücret.
? Pazar Primi: Pazar günü çalışma karşılığı ödenen ek ücret (yasal zorunluluk).
? Özellikleri:
? Genellikle toplu iş sözleşmelerinde, iş sözleşmelerinde veya şirket politikalarında düzenlenir.
? Bazı primler yasal zorunluluktur (fazla mesai, pazar), bazıları ise işverenin inisiyatifine bağlıdır (performans primi).
? Brüt ücretin bir parçası sayıldıkları için SGK primi (sigorta primi) ve gelir vergisi kesintilerine tabidirler.
SADAKAT PRİMİ NEDİR?
Sadakat primi (veya kıdem ikramiyesi), bir çalışanın belirli bir süre boyunca aynı işverene bağlı kalması karşılığında, işveren tarafından ödenen ek bir maddi ödül veya ikramiyedir. Temel amacı, çalışanın şirkete bağlılığını teşvik etmek ve uzun vadeli istihdamı ödüllendirmektir.
Özellikleri :
1. Süre Şartı: Genellikle 10, 15, 20 veya 25 yıl gibi uzun çalışma dönemlerinin tamamlanmasıyla ödenir.
2. Yasal Zorunluluk Değildir: Türk İş Kanunu’nda düzenlenen kıdem tazminatından farklıdır. Sadakat primi, işverenin inisiyatifine bağlıdır; şirket politikası veya toplu iş sözleşmesi ile belirlenir.
3. Ödeme Şekli: Tek seferde nakit, hisse senedi, ek tatiz hakkı veya maaş bonusu şeklinde olabilir.
4. Vergilendirme: Gelir Vergisi Kanunu’na tabidir (brüt tutar üzerinden vergi ve sigorta kesintileri uygulanır).
Neden Verilir?
• Çalışan bağlılığını artırmak,
• Değerli personelin ayrılmasını önlemek,
• Uzun süreli hizmeti takdir etmek,
• Şirket kültürünü güçlendirmek.
Örnek :
15 yılını dolduran bir çalışana, şirket tarafından 3 maaş tutarında bir sadakat primi ödenmesi.
Kısaca Özetlersek:
“Prim” denilince akla ilk gelen genellikle sigorta primidir. (Sigorta şirketine ödenen ücret)
İş hayatında ise prim, maaşa ek olarak alınan çeşitli ödemeleri (fazla mesai, ikramiye, performans ödülü vb.) ifade eder.
